Przygody dobrego wojaka Szwejka

Sięgacie czasem po książkę tylko dlatego, że ktoś się nią zachwycał? Na pewno, skoro czytacie blogi recenzenckie! ;) A co, gdy książka kojarzy Wam się z bliską osobą? Pewnie z całych sił chcecie, żeby ta pozycja i Wam przypadła do gustu! I ja właśnie tak chciałam…

Tytuł: Przygody dobrego wojaka Szwejka podczas wojny światowej
Tytuł oryginału: Osudy dobrého vojáka Švejka za světové války

Autor: Jaroslav Hašek
Tłumacz: Paweł Hulka-Laskowski

Rok: 1921-23
forma: audiobook

Ostatnie tłumaczenie z 2009 możecie znaleźć pod tytułem Losy dobrego żołnierza Szwejka czasu wojny światowej.

Tytułowy Józef Szwejk jest postacią pełną wigoru, zaradną, a przy tym bezgranicznie głupią i naiwną. Jednak jego łatwowierność i szczerość pozwalają mu wychodzić z tarapatów, w które pakuje się z uporem godnym lepszej sprawy. Od szemranego handlu psami, po szwendanie się od gospody do gospody, przez pobyt w szpitalu dla obłąkanych i odpowiadanie przed sądem wojskowym za najbardziej absurdalne przewinienia, Szwejk podróżuje za porucznikiem Lukaszem aż na front.

Podobno większość tych przygód została zaczerpnięta bezpośrednio z doświadczeń samego autora, a często także zasłyszana od znajomych, którzy później musieli się nieźle nadziwić, że nawet ich nazwiska nie zostały zmienione!

Anegdoty dotyczące Szwejka początkowo ukazywały się jako humoreski, a dopiero później zostały zebrane w kilkutomową powieść, gdzie czwarty, nieproporcjonalnie krótki tom kończy się jakby w pół historii ze względu na śmierć autora. 

Lubię dać się zaskoczyć powieściom antywojennym, bo jednak choć wydźwięk z automatu powinien być podobny, to forma i środki będą się od siebie znacząco różniły. Spodziewając się wrażeń podobnych do Paragrafu 22 (link do recenzji — klik!), który Heller pisał w 1953, rzuciłam się na audiobook, który miał ponad 31h. Ale równie głębokich ideologicznie przemyśleń nie dostrzegłam.

Z opowieści jasno wynika, że jest to satyra antywojskowa i antyaustriacka. Czytana w krótszych odcinkach rzeczywiście mogła spełniać swoją rolę, jednak jako opasła pozycja literacka zaczyna męczyć już w drugim tomie. 

O ile da się przez chwilę interpretować postać Szwejka jako cwaniaka i szelmę, szybko okazuje się, że jest to po prostu poczciwy głupiec, który ma więcej szczęścia niż rozumu. Fabuła staje się powtarzalna, sytuacje komicznie przestają w pewnym momencie śmieszyć, a satyra traci na wyważeniu.

Nie dziwią zatem opinie, że książka przez współczesnych czytelników jest często porzucana w połowie. Ponieważ ja po nią sięgnęłam ku pamięci dziadka, z dumą stwierdzam, że dobrnęłam do końca. Obawiam się jednak, że główną zasługą stał się tutaj format audiobooka.

Nie zmienia to jednak faktu, że zostaną ze mną dwa cytaty: „Muchy obsrały portret Najjaśniejszego Pana” oraz „Wy mnie jeszcze nie znacie, ale wy mnie jeszcze poznacie!” — które nie dość, że są anegdotą rodzinną, to w kontekście książki naprawdę wywołują uśmiech!

Wyświetl ten post na Instagramie.

Post udostępniony przez Redhead in Wonderland (@redhead_in_wonderland)