Wracamy do listy 100 tytułów BBC! To pierwsza w tym roku pozycja, którą z czystym sumieniem mogę wykreślić.
Tytuł: Rok 1984
Autor: George Orwell
Rok: 1949
Format: audiobook
Z kwestii technicznych niestety bardzo odradzam słuchanie nagrania Henryka Machalicy. Mimo że jest to oficjalne nagranie dla Polskiego Związku Niewidomych, brzmi ono, jakby było nagrywane w pośpiechu, bez żadnego przygotowania. Modulacja głosu tego znanego i lubianego aktora dziwnie teatralnie podchodzi do dialogów, nadaje im często nieodpowiedni charakter. Ciągle słychać przerwy na zaczerpnięcie tchu w środku zdań, zająknięcia i przejęzyczenia. A samo nagranie momentami jest tak zniekształcone, że ścieżka przyspiesza i trzeba domyślać się z urywków zdań, o co chodzi.
Fabuła książki jest na pewno wielu osobom znana. Zanim zabrałam się za tę pozycję też wiedziałam o czym będzie. Wielki Brat, nowomowa, system, który kontroluje każdy ruch obywateli, dystopia, satyra, alegoria, ustrój totalitarny, tortury i nędza.
Ale przyznaję, że książka i tak zaskakuje. Jest to pozycja, którą napisano jako przestrogę, jako negatywny komentarz, a nie jako instrukcję, chociaż niektórzy nie zrozumieli przekazu. Jak w przypadku Folwarku zwierzęcego (link to recenzji tutaj: klik!) Orwell z niezwykłą trafnością spostrzeżeń wytyka największe błędy takiego ustroju.
Głównym bohaterem jest Winston Smith, który pracuje w jednym z ministerstw nad aktualizowaniem wszelkich materiałów prasowych. Państwo bowiem kontroluje wiadomości przekazywane społeczeństwu, a manipulacja sięga tak głęboko, że nawet archiwalne wydania magazynów są korygowane w zależności od obecnej polityki.
Winston czuje w głębi serca, że taki ustrój nie jest ustrojem idealnym, ma ochotę się z niego wyrwać, zbuntować się przeciwko władzy, kolaborować z tajemnym stowarzyszeniem, które na pewno istnieje. Wszystko jest zakazane, nic nie jest dozwolone. Nędza i niedostatek towarzyszą obywatelom nieustannie, im mniej człowiek myśli, tym lepszym jest obywatelem, stała wojna między światowymi mocarstwami jest idealnym sposobem na zajęcie czymś ludności, a wiece i propaganda są najważniejszymi wydarzeniami w tej monotonnej rzeczywistości.
Bohater stopniowo zaczyna realizować swoje plany, opierając się na domysłach lub raczej na urojeniach, ale te założenia urzeczywistniają się z zaskakującym powodzeniem. Policja myśli jednak czuwa, a wszystko, co obywatel robi wbrew woli państwa, jest surowo karane.
Niektórzy twierdzą, że książka została napisana pod wpływem kontaktu z ustrojem stalinowskim, inni, że chodzi tutaj o krytykę faszystowskich Niemiec. Ewaporacja, czyli usuwanie niewygodnych jednostek, nawet ze zdjęć, nawet ze wzmianek prasowych, jednak od razu przywodzi na myśl przypadek Nikołaja Iwanowicza Jeżowa, który został "wyretuszowany" ze zdjęć, gdy popadł w niełaskę.
To tylko jeden z licznych przykładów takich przekłamań, które mogły zainspirować Orwella do skonstruowania fabuły omawianej pozycji.
Co ciekawe, zwroty i idee, które pojawiły się w książce, już na stałe weszły do języka: Wielki Brat, nowomowa, 2+2=5. Sama książka natomiast była w Polsce zakazana przez cenzurę do 1989 r. To też o czymś świadczy.
Rok 1984 to jednak niewątpliwa klasyka, z którą należy się zapoznać. Nie dlatego, że jest wpisana na różne listy najbardziej popularnych, klasycznych lub wpływowych książek, ale dlatego, że to ważna lektura, która porusza i pozwala trzeźwo spojrzeć na obecne ustroje polityczne.
Na mnie rok 1984 zrobił ogromne wrażenie, a sam Orwell przewidział przyszłość.
OdpowiedzUsuńNiestety jego przepowiednie sprawdzają się aż za bardzo!
UsuńCzytałam w szkole „folwark zwierzęcy” tego autorka i bardzo przypadł mi do gustu. Za tę książkę miałam się zabrac przy okazji rozszerzenia z polskiego do matury, ale jakoś nie wyszło. Myśle, ze może kiedyś do niej wrócę ;)
OdpowiedzUsuńJa właśnie w szkole nie omawiałam żadnej książki Orwella i już na własną rękę nadrabiam lekturę :) Okazało się, że obie pozycje bardzo trafione!
Usuń